Cmentarz żydowski w Pabianicach

Cały teren cmentarza otoczony jest solidnym murem z płyt betonowych, na którym widoczne są również pozostałości drutu kolczastego. Do wnętrza cmentarza prowadzą dwie furtki, co umożliwia dostęp do tego ważnego miejsca pamięci. Na początku kirkut zajmował obszar 1,7 ha, jednak w wyniku przekształceń w roku 1968 został pomniejszony na rzecz zabudowy spółdzielni mieszkaniowej. Powstała wówczas kotłownia, mimo sprzeciwu okolicznych mieszkańców, co stanowi jeden z wielu przykładów konfliktu pomiędzy rozwojem urbanistycznym a ochroną dziedzictwa kulturowego. Obecnie jego powierzchnia wynosi zaledwie 0,85 ha.

Na cmentarzu znajdują się **około 650 nagrobków**, w przeważającej większości w formie macew, które zdobią inskrypcje w języku hebrajskim oraz płaskorzeźby. Część z tych nagrobków została poddana renowacji, co pozwoliło odnowić ich polichromie. Wśród pochowanych na tym kirkucie można znaleźć m.in. krewnych znanego historyka Maksymiliana Barucha, a także symboliczny grób rodziny Tośków, który wzbogaca to miejsce o elementy osobistej historii.

Cmentarz żydowski w Pabianicach jest obecnie pod zarządem Gminy Żydowskiej w Łodzi. Warto podkreślić, że został on wpisany do rejestru zabytków województwa łódzkiego (nr rej.: A/363 z dnia 18.12.1995), co dodatkowo potwierdza jego znaczenie dla lokalnej kultury oraz historii.