Cmentarz ewangelicki w Pabianicach

---

Historia

Data powstania cmentarza ewangelickiego w Pabianicach nie została dokładnie ustalona. Przyjmuje się, że został on założony po objęciu pabianickiej parafii protestanckiej przez pastora Daniela Biedermanna, co miało miejsce po roku 1832.

W 1833 roku teren cmentarza zyskał swoją obecność, gdy otoczono go parkanem. Na przestrzeni dziewiętnastego wieku cmentarz przeszedł kilka rozszerzeń, co było odpowiedzią na rosnące potrzeby społeczności lokalnej. W szczególności w 1852 roku, podczas epidemii cholery, odnotowano znaczny wzrost liczby grobów.

W okolicach roku 1870 przeniesiono tam dzwonnicę, która wcześniej znajdowała się przy kościele parafialnym, co symbolizowało rozwój tej przestrzeni.

Współcześnie cmentarz jest miejscem pochówków osób różnych wyznań, nie tylko protestantów, co świadczy o wielokulturowym charakterze tej przestrzeni.

Kaplica – mauzoleum

Kaplica, zaprojektowana przez Johannesa Wendego, została zbudowana w latach 1907–1909. Jej fundatorką była Zofia Kindler, która uhonorowała pamięć swojego męża Ludwika, syna Rudolfa Kindlera. W pierwotnej koncepcji miała ona pełnić funkcję mauzoleum dla fabrykanckiego rodu Kindlerów. Niestety, ówczesne prawo nie zezwalało na pochówki w mauzoleach ani kaplicach osób, które nie posiadały tytułów książęcych, królewskich czy biskupich. Z tego powodu Zofia Kindler przekazała budowlę parafii ewangelickiej, która przekształciła ją w kaplicę pogrzebową. W ten sposób istnieje ona do dziś i jest wpisana do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Łódzkiego pod nr A/375 z 16 grudnia 1998 roku.

Zbudowana w stylu postsecesyjnego modernizmu, często mylonego z neomauretańskim, kaplica wzorowana jest na kościele św. Leopolda w wiedeńskim Steinhofie. Ma ona plan kwadratu oraz półkolistą absydę, co nadaje jej wyjątkowego charakteru. Cztery narożniki budowli zdobią wieże, będące jednocześnie pylonami, a całość wieńczy dach w formie kopuły.

Fasada obiektu, wykonana w technice boniowanej, dzieli się na segmenty przez szeroki gzyms i pilastry. Wnętrze kaplicy składa się z jednej nawy, która jest uzupełniona emporą, ozdobioną girlandami oraz wieńcami. Przez oszklone elementy konstrukcji wpada naturalne światło, co nadaje wnętrzu wyjątkowego nastroju. Witraże, które zdobią okna, w tym największy znajdujący się nad wejściem głównym, przedstawiają anioły unoszące urnę, symbolizując tym samym nadzieję na zmartwychwstanie.

Nagrobki

Na cmentarzu ewangelickim w Pabianicach znajdują się groby wyjątkowych postaci, które miały znaczący wpływ na rozwój tego miasta w XIX wieku. W okresie, gdy Pabianice przeżywały swój rozwój przemysłowy, przybyli tu różnorodni fabrykanci, pastorzy oraz przedstawiciele społeczności lokalnej, których pamięć jest trwała dzięki nagrobkom rozproszonym po cmentarzu. Wśród nich jest między innymi Ludwik Schweikert, założyciel uznawanego do dziś zakładu farmaceutycznego Polfa, a także Eduard Vortheil, pionier kinematografii, posiadacz pierwszego w historii Imperium Rosyjskiego certyfikatu do operowania kamerą filmową. Kolejną znaczącą postacią jest Teodor Ender, który był filantropem oraz fabrykantem.

Od początku XXI wieku na cmentarzu prowadzona jest systematyczna renowacja zabytkowych nagrobków, co przyczynia się do ich zachowania na przyszłość oraz umożliwia kolejnym pokoleniom poznanie historii Pabianic.

Grób	Osoby
_	Kwatera rodziny Enderów, którzy byli współtwórcami przemysłu bawełnianego w Pabianicach w XIX wieku oraz zasłużonymi działaczami społecznymi.
_	Kwatera członków rodziny Krusche, współwłaścicieli największej fabryki włókienniczej w Pabianicach.
_	Grobowce przedstawicieli fabrykanckiej rodziny Kindlerów.
_	Historyczne nagrobki mieszkańców Pabianic.

---

Oceń: Cmentarz ewangelicki w Pabianicach

---