Eugeniusz Wyrwicki

---

Życiorys

Eugeniusz Wyrwicki przyszedł na świat w Pabianicach jako syn Jakuba, stelmacha i kołodzieja, oraz Weroniki, krawcowej-szwaczki. Miał dwoje rodzeństwa: Dobrosława, który uzyskał tytuł doktora nauk lekarskich, oraz Wandę, pracującą jako nauczycielka. Po wybuchu powstania warszawskiego, oboje jego rodzice zostali przesiedleni do Dulagu 121 w Pruszkowie, skąd 12 sierpnia 1944 roku zostali przewiezieni do obozu koncentracyjnego Auschwitz, jednak udało im się przeżyć.

W listopadzie 1918 roku, Eugeniusz wraz z bratem brał udział w rozbrajaniu żołnierzy pruskich. Angażował się w wojnie polsko-radzieckiej, co zapewniło mu możliwość podjęcia studiów. Nie skorzystał jednak z tej szansy, decydując się na ochotniczą służbę w Wojsku Polskim w 1920 roku. W 1923 roku ukończył Oficerską Szkołę Piechoty. 2 lipca 1923 roku Prezydent RP mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z dnia 1 lipca 1923 roku oraz 46. lokatą w korpusie oficerów piechoty, co doprowadziło do jego przydzielenia do 32 pułku piechoty w Modlinie.

Rok później zgłosił się na ochotnika do lotnictwa. Rozpoczął szkolenie, które obejmowało Niższą oraz Wyższą Szkołę Pilotów, a w grudniu 1925 roku przeszedł z korpusu oficerów piechoty do korpusu oficerów aeronautycznych, wchodząc równocześnie w skład 6 pułku lotniczego we Lwowie. Od 1928 roku był związany z 3 pułkiem lotniczym w Poznaniu.

W listopadzie 1929 roku brał udział w zdjęciach do filmu „Gwiaździsta eskadra”. Niestety, 12 listopada tego samego roku, podczas jednej z powietrznych walk na wysokości około 800 metrów, doszło do tragicznej kolizji. W wyniku niebezpiecznej sytuacji, samolot pilotowany przez porucznika Wyrwickiego uległ uszkodzeniu, a on musiał przymusowo lądować w Krzyżownikach. Na szczęście, choć jego maszyna została zniszczona, pilot wyszedł z tego zdarzenia bez szwanku.

W latach 1931-1933 brał udział w XII Kursie Normalnym Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, a po jego ukończeniu, na mocy decyzji z 1 października 1933 roku, uzyskał tytuł oficera dyplomowanego. Jego kariera w Ministerstwie Spraw Wojskowych nabrała tempa, gdy przeniósł się do 1 pułku lotniczego w Warszawie. 22 listopada 1934 roku objął dowództwo w 113 eskadrze myśliwskiej, gdzie szybko doprowadził jednostkę do poziomu jednej z najlepiej wyszkolonych eskadr myśliwskich 1 pułku lotniczego.

W 1935 roku ukończył kurs dowódców eskadr, a 1 listopada 1936 roku zdał dowództwo eskadry. Został wykładowcą w Wyższej Szkole Lotniczej w Warszawie, a w czerwcu 1939 roku stawiał czoła wyzwaniom jako szef sztabu Brygady Pościgowej. To właśnie on był jednym z twórców pionierskiego systemu wczesnego ostrzegania dla jednostki, co umożliwiło skuteczne naprowadzanie na niemieckie samoloty atakujące Warszawę.

W dniach od 1 do 7 września 1939 roku wspierał sztab Brygady Pościgowej, a 7 września przeniósł się z jednostką w okolice Lublina. 10 września przeprowadził zwiad lotniczy, lądował na lotnisku na Mokotowie i przekazał rozkazy dotyczące sztabowych map Armii „Poznań” i „Pomorze”. 18 września Brygada Pościgowa otrzymała zadanie ewakuacji do Rumunii, a 17 września major Wyrwicki, pilotując RWD-13, dostarczył rozkazy Naczelnego Wodza do Warszawy. Niestety, jego maszyna uległa zniszczeniu podczas lądowania.

W chwilach chaosu związanych z kapitulacją Warszawy, Eugeniusz Wyrwicki postanowił przedostać się za granicę. 22 września 1939 roku, po zdemontowaniu fotela w P.11a i bez spadochronu, razem z ppłk. Mateuszem Iżyckim, starał się uciec z Warszawy, co udało im się zrealizować, docierając na Węgry.

Po przybyciu do Francji, pełnił rolę instruktora, a niebawem został mianowany dowódcą 4 dywizjonu myśliwskiego. Jednakże z powodu problemów z odpowiednim wyposażeniem, dywizjon nie został sformowany. Od 3 czerwca 1940 roku, Wyrwicki przewodził polskiemu podwójnemu kluczowi frontowemu nr 7 „Wy”, który był częścią francuskiego dywizjonu myśliwskiego II/10. Jego zadaniem była walka na osprzęcie Bloch MB.152, stacjonując w Bernay, w pobliżu Amiens.

7 czerwca 1940 roku, o godzinie 4:00, z Bernay wyruszyło 11 samolotów prekursora Groupe de Chasse II/10, w celu przeprowadzenia patrolu. Około 6:30, w okolicach Amiens, napotkali oni nieprzyjacielskie Bf 109 oraz duże ilości Bf 110, co spowodowało dezorganizację dywizjonu. W wyniku walki, czterej Polacy – major Wyrwicki, ppor. Dudwał, ppor. Poniatowski i ppor. Radomski, zostali sami, po tym jak inni wycofali się po zestrzeleniu jednego z francuskich pilotów.

Podporucznik Radomski zdołał odlecieć po zestrzelonym samolocie, lecz major Wyrwicki oraz ppor. Poniatowski odnieśli rany. Po przymusowym lądowaniu, major Wyrwicki zmarł w szpitalu w Rouen. Został pochowany na cmentarzu wojennym w d’Auberive nad Marną (grób nr 284).

Eugeniusz Wyrwicki był szczęśliwie żonaty z Felicją, z którą miał dwoje dzieci: Zofię i Bogumiła. Niestety, Bogumił Wyrwicki, który walczył w powstaniu warszawskim, zginął tragicznie w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau.

Ordery i odznaczenia

Wyrwicki Eugeniusz został uhonorowany wieloma odznaczeniami za swoje zasługi i waleczność. Poniżej znajduje się lista jego orderów i odznaczeń:

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 12095 (przyznany pośmiertnie, zgodnie z rozkazem Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych nr 5/41),
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Srebrny Krzyż Zasługi (przyznany 19 marca 1937 roku),
• Polowa Odznaka Pilota,
• Krzyż Wojenny (przyznany we Francji).

---

Oceń: Eugeniusz Wyrwicki

---