Zenon Nowak

---

Życiorys

Zenon Nowak przyszedł na świat w robotniczej rodzinie. W latach 1917–1920 pracował jako górnik w kopalni w Westfalii. Po powrocie do Polski znalazł zatrudnienie jako robotnik rolny, a także jako tkacz w Pabianicach oraz górnik na Śląsku. Osiągnął wykształcenie wyższe, które uzyskał w Międzynarodowej Szkole Leninowskiej w Moskwie. W czasie sowieckiej okupacji był komendantem oddziału Gwardii Robotniczej w Brześciu w latach 1939–1940. Później, w latach 1942–1945, pracował w niemieckim obozie pracy znajdującym się w Sudetach. Po wojnie służył w Armii Radzieckiej, a do kraju powrócił w roku 1947.

W 1924 roku dołączył do Komunistycznej Partii Polski, a między 1932 a 1938 był członkiem Komitetu Centralnego tej partii. Od 1925 roku był również zaangażowany w Komunistycznym Związku Młodzieży Polski. W roku 1947 stał się członkiem Polskiej Partii Robotniczej, a od 1948 roku zastał włączony do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W tym samym roku objął stanowisko II sekretarza Komitetu Wojewódzkiego PPR w Poznaniu, a następnie został I sekretarzem KW w Katowicach. Dodatkowo, pełnił funkcje kierownika wydziału personalnego oraz członka biura organizacyjnego Komitetu Centralnego PPR.

W Komitecie Centralnym PZPR był odpowiedzialny za wydział kadr w latach 1948–1950 oraz był członkiem biura organizacyjnego od 1948 do 1954. Od 1950 do 1954 roku działał w sekretariacie tego biura. Jego działalność w latach 1948–1980 obejmowała członkostwo w KC PZPR, gdzie w latach 1950–1954 pełnił funkcję sekretarza oraz był zastępcą członka Biura Politycznego KC. W Biurze Politycznym KC PZPR zasiadał od 1954 do 1956, a w latach 1968–1971 przewodniczył Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej.

Od 1952 do 1968 roku zajmował stanowisko wiceprezesa Rady Ministrów, z czego w latach 1952–1954 był I zastępcą Prezesa Rady Ministrów. W latach 1969–1971 pełnił rolę prezesa Najwyższej Izby Kontroli. Następnie, w latach 1971–1978, sprawował funkcję ambasadora PRL w ZSRR. Był posłem na Sejm PRL w kadencjach I, III, IV oraz V. Dodatkowo, w latach 1978–1980 zasiadał w prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu.

W trakcie VII Plenum KC PZPR w 1956 roku Zenon Nowak zasłynął stawianiem zarzutów, że wśród władz krajowych występuje zbyt duża liczba osób pochodzenia żydowskiego. Uznawany był za znaczną postać w obozie „natolińczyków”. Jego nazwisko stało się podstawą popularnego powiedzenia: „Tak czy owak – Zenon Nowak”, co odnosiło się do jego umiejętności opierania się roszadom personalnym w kierownictwie partii oraz państwa. Kiedy w październiku 1956 roku na VIII Plenum frakcja „puławian” zapoczątkowała walkę z „natolińczykami”, Nowak został usunięty z Biura Politycznego oraz stracił stanowisko I wicepremiera, jednak udało mu się zachować rangę wicepremiera.

Odszedł z tego świata 27 sierpnia 1980 roku, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Warszawskich Powązkach (kwatera A30-półkole-4). W ceremonii pogrzebowej uczestniczyli czołowi członkowie władz PZPR, w tym Władysław Kruczek, Emil Wojtaszek, Henryk Kisiel oraz Jerzy Muszyński. W imieniu Komitetu Centralnego PZPR, Zenona Nowaka pożegnał członek Biura Politycznego KC PZPR, przewodniczący Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej, Władysław Kruczek.

Odznaczenia

Zenon Nowak, wybitny przedstawiciel swojego pokolenia, zdobył wiele wyróżnień, które świadczą o jego zaangażowaniu i osiągnięciach. Wśród nich znajdują się:

• Order Budowniczych Polski Ludowej (1964),
• Order Sztandaru Pracy I klasy,
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1975),
• Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”,
• Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju”,
• Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”,
• Złoty Znak Związku Ochotniczych Straży Pożarnych (1964),
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1966),
• Order Rewolucji Październikowej (ZSRR, 1975),
• Order Przyjaźni Narodów (ZSRR),
• Order Ludowej Republiki Bułgarii (Bułgaria, 1967),
• Odznaka honorowa „Za zasługi dla Gdańska” (1960),
• Odznaka honorowa „Zasłużony dla Warmii i Mazur” (1960),
• Złota odznaka „Za zasługi dla województwa warszawskiego” (1962),
• Odznaka „Zasłużonemu Opolszczyźnie” (1968),
• Odznaka honorowa „Za zasługi w rozwoju województwa koszalińskiego” (1970),
• Odznaka „Budowniczy Nowej Huty” (1959).

Te odznaczenia stanowią wyraz uznania jego ciężkiej pracy i osiągnięć w różnych dziedzinach życia publicznego i zawodowego.

---

Oceń: Zenon Nowak

---