Henryk Debich

---

Życiorys

Henryk Debich, urodzony w rodzinie o silnych tradycjach muzycznych, wzrastał pod okiem ojca Bernarda Debicha, który był kapelmistrzem zakładowej orkiestry w jednym z najpotężniejszych zakładów przemysłowych, jaki Pabianice miały, a to była fabryka „Kruschego i Endera”. Po zakończeniu II wojny światowej jego ojciec objął stanowisko dyrygenta w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Łodzi, współpracując z wybitnymi postaciami takimi jak Bohdan Wodiczko oraz Tomasz Kiesewetter. Matka Henryka, Anna, oraz jego rodzeństwo także miała głęboki związek z muzyką, śpiewając w chórach.

Rodzina Debichów posiadała korzenie sięgające Francji, gdzie ich przodkowie, pochodzący z Burgundii, osiedlili się w Pabianicach na początku XIX wieku, przynosząc ze sobą tradycje muzyczne i artystyczne. Młody Henryk przed wybuchem wojny pobierał lekcje gry na fortepianie, a jego ojciec nauczył go również gry na trąbce i puzonie, co z pewnością miało wpływ na jego przyszłą karierę. Ukończył studia na łódzkiej PWSM na Wydziale Teorii, Kompozycji i Dyrygentury oraz prowadził amatorski zespół muzyczny Henio Jazz.

W trakcie II wojny światowej, Henryk został aresztowany 16 maja 1940 roku podczas akcji przeprowadzonej przez łódzkie Gestapo, która dotknęła wielu młodych mężczyzn. Został osadzony w obozie przejściowym na Radogoszczu w Łodzi, skąd ostatecznie trafił do obozu koncentracyjnego w Dachau, gdzie otrzymał numer 11 934. Zachował nadzieję i przetrwał 1,5 roku, powracając następnie do Pabianic, gdzie podjął pracę w Fabryce Maszyn Waldemara Kruschego. Wartym odnotowania jest jego udział w pracach czeskiej organizacji podziemnej, do której dołączył po wyjeździe do Freiwaldu w roku 1944, z rozkazu Zygmunta Lubońskiego z Szarych Szeregów.

Po wojnie, w latach 1946–49, Debich pracował jako nauczyciel w lokalnej szkole muzycznej i rozpoczął współpracę z Polskim Radiem. Został współzałożycielem Orkiestry Rozrywkowej Polskiego Radia i Telewizji w Łodzi, której dyrygentem oraz kierownikiem artystycznym był od 1952 do 1991 roku. W tym czasie zrealizował wiele projektów, nagrywając ponad 50 płyt oraz muzykę do 20 filmów. Jego talent i umiejętności były widoczne w różnorodnych festiwalach w Opolu, Sopocie, Kołobrzegu i Zielonej Górze, gdzie specjalizował się w repertuarze rozrywkowym.

W trakcie swojej kariery, Debich gościnnie dyrygował zespołami w różnych częściach Polski oraz na międzynarodowej scenie, wykonując wiele nagrań dla Polskiego Radia i Polskich Nagrań oraz „Filmu Polskiego”. Jego współpraca obejmowała również operę, filharmonię oraz Teatr Muzyczny w Łodzi, gdzie przyczynił się do rozwijania polskiej sceny muzycznej. W latach 1954–1956 był także wykładowcą w łódzkiej PWSM.

W toku swojej kariery Debich współpracował z orkiestrami z różnych krajów, takich jak Belgia, Czechosłowacja, Grecja, Holandia, Kuba, NRD, Portugalia i ZSRR. Brał także udział w jury międzynarodowych konkursów piosenki, co podkreślało jego status w branży muzycznej. Wraz z Orkiestrą Polskiego Radia i Telewizji wystąpił na XIV Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze w 1978 roku.

W latach 1986–1989 Henryk Debich był aktywnym członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego. W 1993 roku, za całokształt swojej działalności artystycznej, otrzymał prestiżową nagrodę „Bursztynowego Słowika” podczas XXXII Międzynarodowego Festiwalu Piosenki Sopot. Dwa lata później, w 1995 roku, został uhonorowany medalem 70-lecia Polskiego Radia. W 1996 roku Łódzka Rozgłośnia Polskiego Radia przyznała mu „Diamentową Batutę”, oddając hołd jego 50-letniej działalności na polskiej scenie muzycznej.

Henryk Debich był nie tylko utalentowanym dyrygentem, ale również pasjonatem kolekcjonowania zegarów. Po jego śmierci, 12 lipca 2001 roku, został pochowany na cmentarzu rzymskokatolickim w Pabianicach. W 2011 roku jego rodzina przekazała Muzeum Miasta Pabianic cenną kolekcję 245 pamiątek, w tym osobiste dokumenty, fotografie, afisze, programy koncertów oraz nagrody, które stanowią testament jego wkładu w polską kulturę muzyczną.

Upamiętnienie

W hołdzie dla Henryka Debicha, jego dziedzictwo zostało uhonorowane w wielu znaczących sposób. Od 23 października 2001 roku, studio koncertowe S-1 Radia Łódź nosi jego imię, co stanowi wyraz uznania dla jego wkładu w kulturę muzyczną.

W ramach uchwały nr XXXVII/988/16 Rady Miejskiej w Łodzi, podjętej w dniu 16 listopada 2016 roku, odcinek ulicy Ludwika Krzywickiego, położony na północ od ul. Narutowicza, otrzymał nazwę „Henryka Debicha”. Uroczystość związana z odsłonięciem tablicy z nową nazwą ulicy miała miejsce 18 stycznia 2017 roku.

Dodatkowo, na budynku przy ul. Narutowicza 130, gdzie mieści się siedziba Radia Łódź, odsłonięta została tablica pamiątkowa, ufundowana przez łódzką rozgłośnię, również w dniu 18 stycznia 2017 roku. Kolejnym ważnym aktem upamiętnienia była tablica umieszczona na budynku byłej remizy strażackiej w Gomulinie, która została odsłonięta 20 listopada 2021 roku.

W jeszcze innym kroku, uchwałą nr LXXVII/755/24 Rady Miejskiej w Pabianicach, podjętą 18 kwietnia 2024 roku, nowo powstającej ulicy nadano nazwę „Henryka Debicha”, co podkreśla trwałe miejsce, jakie zajmuje w świadomości społecznej.

---

Oceń: Henryk Debich

---