Emilia Manteuffel-Szoege

---

Życiorys

Emilia Manteuffel-Szoege była córką Pawła Emila Schroetera, renomowanego chirurga i osoby zamożnej, co umożliwiło jej uzyskanie wysokiej jakości edukacji. Uczyła się w prywatnej szkole Kotwickiej w Warszawie oraz uczestniczyła w komplety samokształceniowe w konspiracji, a także uczyła się w Ecole Supérieure w Neufchâtel. W trakcie swojej kariery akademickiej studiowała zarówno pedagogikę, jak i nauki społeczne w Uniwersytecie Latającym oraz Towarzystwie Kursów Naukowych.

Wtedy również zaczęła posługiwać się wieloma językami obcymi, co obejmowało francuski, niemiecki, angielski oraz rosyjski. Nie ograniczała się jedynie do nauki, lecz aktywnie angażowała się w działalność społeczną, pracując w czytelni miejskiej w Warszawie oraz tajnie nauczała. Uczestniczyła w inicjatywach na rzecz więźniów politycznych poprzez Towarzystwo Pomocy Więźniom Politycznym.

Około 1910 roku, po ślubie z Ignacym, pochodzącym z starej rodziny inflanckiej, przeniosła się do Rygi. Tam aktywnie działała w polskich instytucjach opiekuńczych, a podczas I wojny światowej zaangażowała się w Towarzystwie Pomocy Ofiarom Wojny. Po zakończeniu wojny, w 1918 roku, wróciła z rodziną do Polski.

W kraju jej wysiłki skupiły się na pracy w zarządzie Towarzystwa Gniazd Sierocych. W latach 1923–1927 mieszkała w Kielcach, gdzie jej mąż pełnił funkcję wojewody. Tworzyła efektywne rozwiązania w sferze pomocy społecznej, a w Stradomiu do jej osiągnięć należy otwarcie zakładu opieki społecznej dla dzieci z jaglicą, który miał pięciuset podopiecznych. Ponadto, zorganizowała pierwszy w Polsce zakład wychowawczy dla dzieci trudnych w Herbach oraz prewentorium w Rabsztynie dla dzieci z gruźlicą gruczołową.

Po śmierci męża w 1927 roku, wróciła do Warszawy i do 1929 roku współpracowała z Polskim Komitetem Opieki nad Dzieckiem. Pełniła rolę sekretarza Polskiego Komitetu Międzynarodowych Konferencji Służby Społecznej, a także współorganizowała międzynarodowe konferencje poświęcone temu zagadnieniu, w tym ważną wystawę służby społecznej w Paryżu w 1928 roku. Jej działalność akademicka obejmowała wykłady w Państwowym Instytucie Pedagogiki Społecznej, gdzie przez lata kierowała praktykami na Wolnej Wszechnicy Polskiej.

W latach 1929–1932 była korespondentką przedsiębiorstwa Block-Brun, a w okresie 1932–1944 pracowała w zarządzie miasta st. Warszawy, pełniąc funkcję instruktorki i kierowniczki II Ośrodka Zdrowia i Opieki Społecznej, który znajdował się na Ochocie. Wspólnie z Heleną Radlińską wprowadzała nowoczesne rozwiązania systemowe w opiece społecznej.

Po upadku powstania warszawskiego, Emilia Manteuffel-Szoege ustanowiła pierwszy w Warszawie Komitet Okręgowy Samopomocy Społecznej, mający siedzibę przy ul. Nowogrodzkiej 82. Po 1945 roku osiedliła się w Łodzi, gdzie współpracowała z Heleną Radlińską w ramach Polskiego Instytutu Służby Społecznej. Pełniła funkcję pracownika naukowego oraz sekretarza naukowego w tej instytucji, kierując działem badań społecznych.

W okresie od 1948 do 1950 roku zarządzała Państwowym Instytutem Higieny Psychicznej w Łodzi, a następnie objęła takie same stanowisko w Wojewódzkiej Poradni Zdrowia Psychicznego w Łodzi. W 1956 roku powróciła do Warszawy, gdzie skupiła się na działalności w zakresie poradnictwa wychowawczego i psychologicznego. Jej praca przyczyniła się do rozwoju idei Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Emilia Manteuffel-Szoege zmarła w Warszawie i została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 217-5-32).

Rodzina

Emilia Manteuffel-Szoege była związana małżeństwem z Ignacym Manteufflem. W ich życiu wspólnie przyszedł na świat potomstwo, które obejmowało dwie córki.

Ich najstarszą córką była Jolanta Massalska, która przyszła na świat w 1912 roku, natomiast młodsza z córek, Hanna Wielopolska, urodziła się w 1915 roku.

Publikacje

Wśród znaczących publikacji Emilii Manteuffel-Szoege, można znaleźć wiele wartościowych prac, które miały istotny wpływ na rozwój społecznej opieki i wychowania dzieci.

• Piętno wykształcenia (1936),
• Praca społeczna wśród rodzin (1946),
• O restytucji higieny psychicznej w wychowaniu (1957),
• Poradnie wychowawcze TPD (1959),
• O pracy miejskich Kół Przyjaciół Dzieci (1960),
• Opieka nad dzieckiem i rodziną w Wiedniu (1960),
• Drugoroczność, poradnie wychowawcze, pogotowie lekcyjne (1962),
• Zapiski na temat pracy społecznej w latach poprzedzających II wojnę światową (1964),
• O konsekwentny program wychowawczy (1965),
• Raport przygotowany dla XIII Międzynarodowej Konferencji Pracy Społecznej (1967),
• Dzieci wymagające specjalnej troski (1968),
• Poradnie Społeczno-Zawodowe (1969).

---

Oceń: Emilia Manteuffel-Szoege

---