Janusz Czapiński, urodzony 25 stycznia 1951 roku w Pabianicach, jest wybitnym polskim psychologiem społecznym oraz nauczycielem akademickim. Jego osiągnięcia naukowe są znaczące, a w ramach swojej kariery uzyskał stopień doktorski habilitowanego nauk humanistycznych. Obecnie pełni funkcję profesora nadzwyczajnego na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie dzieli się swoją wiedzą oraz doświadczeniem z młodszymi pokoleniami studentów.
Życiorys
Janusz Czapiński urodził się i dorastał w Pabianicach, przy ulicy Dąbrowskiego. Na początku swojego życia przez pewien czas nosił nazwisko swojej matki – Staszewski, jednak po ustaleniu ojcostwa, przyjął nazwisko ojca. Po ukończeniu Szkoły Podstawowej nr 14 im. Stanisława Staszica w Pabianicach, z sukcesem przeszedł do liceum plastycznego w Łodzi. Niestety, jego nauka w tym liceum zakończyła się w III klasie w 1968 roku, kiedy to został wydalony. Następnie uczęszczał do liceum ogólnokształcącego na Stokach w Łodzi, gdzie zdobył świadectwo dojrzałości.
W 1975 roku ukończył studia w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. To właśnie w tej samej instytucji uzyskał stopień doktora w 1983 roku oraz stopień doktora habilitowanego w 1988 roku. Prof. Czapiński swoją karierę zawodową związał z Katedrą Psychologii Społecznej na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie awansował na profesora nadzwyczajnego.
Oprócz tego pełnił funkcję profesora nadzwyczajnego oraz prorektora ds. nauki w Wyższej Szkole Finansów i Zarządzania w Warszawie, która później przekształciła się w Akademię Ekonomiczno-Humanistyczną w Warszawie. Dodatkowo, był członkiem Komitetu Psychologii Polskiej Akademii Nauk. W swojej pracy badawczej szczególnie koncentrował się na obszarze psychologii społecznej.
W 2001 roku, bez powodzenia, ubiegał się o mandat senatora jako bezpartyjny kandydat z ramienia SLD-UP.
Życie prywatne
Janusz Czapiński jest dwukrotnie żonaty i posiada troje dzieci. Jego pierwsza żona, Magda Czapińska, była nie tylko poetką, ale także autorką tekstów piosenek, co podkreśla jej twórczą osobowość.
Obecnie jego żoną jest Monika Yasuko Kamoji Czapińska, która jest córką japońskiego artysty Kōji Kamoji, co nadaje ich związkowi międzynarodowy oraz artystyczny kontekst.
Wybrane publikacje
Janusz Czapiński to autor wielu ważnych publikacji, które koncentrują się na tematyce psychologii szczęścia. Oto niektóre z jego najważniejszych dzieł:
- Psychologia szczęścia. Przegląd badań i zarys teorii cebulowej (Wyd. Akademos, Poznań 1992 oraz Pracownia Testów Psychologicznych, Warszawa 1994),
- Szczęście – złudzenie czy konieczność? Cebulowa teoria szczęścia w świetle nowych danych empirycznych, w: Mirosława Kofta, Teresa Szustrowa (red.), Złudzenia, które pozwalają żyć (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001),
- Psychologiczne teorie szczęścia, w: Janusz Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, s. 51–102),
- Spotkanie dwóch tradycji: hedonizmu i eudajmonizmu, w: Janusz Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, s. 13–17),
- Psychologia szczęścia. Kto, kiedy, dlaczego kocha życie i co z tego wynika, czyli nowa odsłona teorii cebulowej (Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2017).
Promotor prac doktorskich
Janusz Czapiński, jako wybitny promotor prac doktorskich, miał zaszczyt prowadzenia wielu interesujących projektów badawczych. Oto niektóre z prac, które były przedmiotem jego nadzoru:
- Radzenie sobie ze stresem u progu samodzielności życiowej osób kończących studia wyższe, autorstwa Anny Turowskiej z 2013 roku,
- Wykorzystanie teorii zrównoważonej perspektywy temporalnej do badania satysfakcji z pracy, opracowanej przez Pawła Błaszkiewicza w 2011 roku,
- Jakość życia a doświadczenia wewnętrzne, praca Marii Owczarek z 2004 roku,
- Social Structure and Psychological Well-being in Semi-urban Gharian Libya, autorstwa Khalify Baiej z 1999 roku.
„Diagnoza Społeczna”
Janusz Czapiński jest wieloletnim kierownikiem badań panelowych związanych z projektem „Diagnoza Społeczna”, który od 2000 roku prowadzi analizę warunków oraz jakości życia Polaków. Celem tej inicjatywy jest zbieranie danych w różnych sferach społecznych, aby zrozumieć, jak żyją obywatele naszego kraju.
Badania obejmują szereg istotnych grup wskaźników społecznych, takich jak: struktura demograficzno-społeczna gospodarstw domowych, warunki życia, które są ściśle związane z ich kondycją materialną, dostęp do rynku pracy, a także świadczeń medycznych, kultury i wypoczynku. Uwzględniono także aspekty edukacji oraz nowoczesnych technologii komunikacyjnych, jakość i styl życia, a także cechy indywidualne obywateli.
Wyniki prowadzonych badań stanowią przekrój aktualnego obrazu polskiego społeczeństwa, jak również umożliwiają śledzenie jego transformacji na przestrzeni ponad dziesięciu lat. Projekt, w ramach którego realizowane są badania, ma charakter publiczny; wszystkie uzyskane wyniki oraz bazy danych zostały udostępnione nieodpłatnie.
Janusz Czapiński pełnił funkcję redaktora, w ramach której opracowywał okresowe raporty związane z prowadzonym projektem, co przyczyniło się do szerokiego rozpowszechnienia wiedzy na temat warunków życia Polaków.
Przypisy
- Roman Kubiak. Janusz Czapiński psycholog społeczny, wykładowca na Uniwersytecie Warszawskim. „Życie Pabianic”. 1353 (36), s. 14–15, 12.09.2023 r.
- Maria Brewińska: Wola życia to najważniejsza rzecz. zacheta.art.pl, 16.06.2018 r. [dostęp 26.11.2024 r.]
- Dariusz Zaborek: Kablem od żelazka mnie lała. Nie mam pretensji. To się mieściło w normie kulturowej. wyborcza.pl, 27.03.2011 r. [dostęp 27.11.2024 r.]
- Remedium. bibliotekapiosenki.pl. [dostęp 28.03.2020 r.]
- Roman Kubiak: My, pabianiczanie. Pabianice: Agencja Dziennikarzy, 2019 r. s. 49–54.
- Władze Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Warszawie. vizja.pl. [dostęp 31.08.2014 r.]
- Prof. UW, dr hab. Janusz Czapiński. psych.uw.edu.pl. [dostęp 25.10.2011 r.]
- a b c Dr hab. Janusz Czapiński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 26.10.2011 r.]
- Serwis PKW – Wybory 2001. [dostęp 26.10.2011 r.]
- Mariusz Trejtowicz. Dynamika dobrostanu psychicznego. Eksploracja danych z badań. „Psychologia Społeczna”. 2 (1), s. 66–81, 2007 r. [dostęp 31.03.2015 r.]
- a b Grażyna Grabowska: Profesor na trzepaku. zyciepabianic.pl, 26.11.2007 r. [dostęp 26.10.2011 r.]
- Diagnoza Społeczna. diagnoza.com. [dostęp 26.10.2011 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Leszek Pawłowski (zoolog) | Edward Fokczyński | Joanna Kadłubowska | Kazimierz Kalinowski | Waldemar Zakrzewski | Kazimierz Staszewski (krajoznawca) | Jacek Siciński | Maciej Krakowski | Piotr Płoszajski | Włodzimierz Durajski | Gryzelda Missalowa | Karol Olejnik | Elżbieta Kostowska-Watanabe | Jadwiga Szymak-Reiferowa | Mieczysław Klimek (profesor) | Leszek Klimek | Leszek Berger | Emilia Manteuffel-Szoege | Józef Ignaczak | Maksymilian BaruchOceń: Janusz Czapiński